Stresten Kurtulmanın Yolları

Stres, modern insanın günlük rutininde önlenemez ancak yönetilebilir. Hatta şu bir gerçek ki, stresini başarılı biçimde yöneten hayatını da yönetir! Hazırsanız, stresi yok saymak ya da girdabına kapılmak yerine yönetmenin sırlarını keşfetmeye çıkıyoruz!

Telefonun alarmıyla uyandınız. Günün ilk stresi, çalan telefonu bulmak için yatakta dört dönerek başladı. Ya da çocukları uyandırdınız, servise bindirdiniz ve döndüğünüzde evin anahtarını içeride unuttuğunu fark ettiniz… İşte böylesi anlarla başlayan ve birbirini takip eden birçok olumsuzluk, gün boyu gergin hissetmenize neden olabilir. Bazen de yalnızca bir konuya takılıp kalarak bir gününüzü çöpe atılmış gibi hissedersiniz. Böylesi anlarda birçok işi yarına erteleyebilir, diğer günün bugünden daha kötü geçmesine neden olabilirsiniz. İşte size bir stres döngüsü!

Peki, modern insanın önlenemez sorunu stres nasıl yönetilir? Bu dosyamızda stresin nedenlerini, sonuçlarını ve stresle baş etme yöntemlerini tek tek inceleyeceğiz. Hazırsanız, başlıyoruz!

Stres günlük rutinde olağan kabul edilmekle birlikte, stres ile mücadele asla hafife alınmaması gereken bir konu. Bu nedenle eğer günlük hayat, iş yaşamı veya sosyal ilişkilerden kaynaklanan stresle mücadele etmekte zorlanıyorsanız bir uzmandan destek almayı düşünmelisiniz. Stres seviyenizi yönetebilecek durumdaysanız, sayfanın devamında konuyla ilgili tüm sorularınızın yanıtlarına ulaşabilirsiniz.

Stres Neden Olur?

Stres, kısaca günlük hayatta karşılaşılan olaylar ya da sosyal ilişkilerde hissedilen baskı sonucunda gelişen zorlanma veya sıkıntı durumu olarak tanımlanıyor. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi’ndeki bir makalede geçen bu tanıma ek olarak, rutin hayatta karşılaşılan talepler veya yaşanan değişimlere ayak uydurma süreçleri stresin temel kaynakları olarak görülüyor.

Stres sebepleri, duruma veya ortama değil; kişinin bunlar karşısında verdiği tepkiye bağlı olarak değişiyor. Hafif düzeyde stres kişiyi uyararak harekete geçirme ve motive etme noktasında etkili oluyor. Fakat stresin düzeyi olağan sınırın üstüne çıktığında bireylerde psikolojik, fiziksel ve davranışsal belirtiler görülebiliyor.

Stres Belirtileri Nelerdir?

Stres belirtileri duygusal, sosyal ve fizyolojik belirtiler olarak üç ayrı başlıkta ele alınıyor:

Stres Belirtileri
Duygusal Belirtiler	Aşırı tedirginlik, korku, endişe, alınganlık, gerginlik, benlik saygısında azalma, karar verme konusunda zorlanma, sosyal anksiyete, sıkıntı hali, odaklanma sorunları, unutkanlık
Güç Antrenmanı	Çevreye karşı güvensizlik, çevreyi suçlama, sosyal çevreye uyum sorunu, sözle rencide etmek, aşırı savunmacı tutum, birçok kişiye birden küs olmak, iletişim kurma isteğinde azalma
Fizyolojik Belirtiler	Ani iştah değişimi, kronik yorgunluk, düzensiz uyku, eklem ağrıları, aşırı hassasiyet, enerji kaybı, terleme, titreme, mide krampları, mide bulantısı, sıcak veya soğuk basması, aşırı sigara ya da alkol tüketimi

*Yasemin Özel ve Aysun Bay Karabulut tarafından Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi bünyesinde yayınlanan “Günlük Yaşam ve Stres Yönetimi” isimli makaleden yararlanılmıştır.

Kronik Stres Nedir?

Kronik stres, vücutta sinirlerin hiç dinlenmeden sürekli olarak uyarılması; yani devamlı tetikte olma hali olarak açıklanıyor. Kronik stresin kişinin günlük işlevsellik düzeyi, sosyal yaşamı, iş ilişkileri ve daha pek çok alanda olumsuz etkilere neden olabileceği belirtiliyor. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi araştırmaları ve diğer bilimsel kaynaklar da bu bilgileri teyit ediyor. Bu nedenle stres seviyesinin kontrol altında tutulması için kişinin bireysel stres kaynaklarını tespit etmesi önem taşıyor. Uzun süreli ve önlenemeyen stres durumunda ise mutlaka bir uzmana danışılması gerekiyor.

Siz de Strese Yatkın mısınız?

Kişinin çevresini nasıl algıladığı, yaşanan değişimlere ve ilişkilere nasıl bir tepki verdiği kişinin karakterine göre farklılık gösteriyor. Stres Yönetimi adlı makalede, bazı karakter özelliklerinin stres seviyesini artırma noktasında etkili olabileceği belirtiliyor. Mükemmeliyetçilik, aşırı fedakarlık, duygusal ihtiyaçları bastırma, hayır diyememe ve öfke kontrolü benzeri sorunları olan kişilerin, stres seviyesinin artma riski daha yüksek oluyor.

Peki, siz bu özelliklerden kaçına sahipsiniz? “Stres yönetimi benden sorulur.” diyor musunuz yoksa bu konuda daha fazla bilgi sahibi olmaya mı ihtiyacınız var? Cevabınız her ne olursa olsun stres yönetimi konusunda etkili yöntemleri incelemeden bu sayfadan ayrılmamanızı öneriyoruz.

Kolayca Uygulayabileceğiniz Stres Azaltma Yöntemleri

Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi’ndeki makalede, stresi azaltmak için yapılabilecekler şu şekilde aktarılıyor:

Stresi Kabul Edin: Stres Faktörlerini Keşfedin

Bazı durumların stres yaratacağını önceden kabul etmek, stresi daha kolay kontrol altına almayı sağlıyor. Bu noktada stres kaynaklarını belirlemek ve bunlara karşı önlem almak etkili sonuçlar sağlıyor. Örneğin; sürekli evin anahtarını içerde unutuyorsanız ve bu sizde stres yapıyorsa, yedek bir anahtar yaptırabilirsiniz.

Bekletilmek sizde stres yapıyor ve bu durumdan hiç hoşlanmıyorsanız bu süreçte kitap okuyabilir, uzun süredir görmediğiniz bir arkadaşınızla telefonda sohbet edebilirsiniz. Yoğun trafikte stres yapıyorsanız, toplu taşıma araçları bunun için daha iyi bir çözüm olabilir. Ana öğünde ne yemek yapacağına karar vermekte zorlanıyor ve stres yapıyorsanız, internet bunun için oldukça büyük bir kaynak!

Stres Yönetiminde En Güçlü Kozunuz: Egzersiz Yapmak

Düzenli egzersiz yapmanın stres, öfke, gerginlik ve depresyonu azalttığı biliniyor. Bununla birlikte, araştırmalar egzersiz yapmanın yönetilemeyen stresin, olumsuz fizyolojik ve psikolojik sonuçlarını azaltma noktasında da destek sağladığını gösteriyor.

Nefes Egzersizlerinin Gücünü Keşfedin: Her Nefeste Daha Sakin

Yalnızca stres sonrası derin bir “oh” çekmek yerine, stresli anlarda da nefes egzersizleri yaparak daha kolay ve hızlı sakinleşebilirsiniz. Doğru nefes alıp verme burun ve karın hareketleri ile yapılıyor. Diyafram nefesi olarak adlandırılan bu nefes özellikle gergin anlarda daha yüzeysel hale gelebiliyor. Diyagramın devreden çıkmasıyla yalnızca göğüs kafesi yardımıyla nefes alınması, beyin ve kaslara giden oksijenin azalmasına yol açıyor. Bu durum ise kişinin daha da gergin hissetmesine neden olabiliyor.

Sakinleştirici Nefes Egzersizi

Bir elinizi göğsünüze bir elinizi de karnınıza yerleştirin.
Her aşamada karnınızın biraz daha şiştiğini hissederek dörde kadar sayarak nefes alın.
Nefesinizi tutun ve yediye kadar sayın.
Nefesinizi yavaş yavaş verirken sekize kadar sayın.
Aynı döngüyü birkaç kez tekrar ederek egzersizi tamamlayın.

Sağlıklı ve Sakin Bir Yaşamın Sırrı: Düzenli Beslenme

Stresin etkilerini hafifletmek ve stresi yönetebilmek için sağlanması gereken en önemli şartlar arasında düzenli beslenme yer alıyor. Araştırmalar stres ve beslenme arasında doğrudan ilişki olduğunu gösteriyor. Kötü beslenme alışkanlıkları sempatik sinir sistemine bağlı stres tepkilerini etkiliyor. Ayrıca sinirsel duyarlılığı ve yorgunluk hissini artırarak stres seviyesinin yükselmesine neden oluyor. Bu iki duruma bağlı olarak da stres yönetimi noktasında sorunlar yaşanabiliyor. Bu nedenle sağlıklı bir beslenme rutini stres yönetimi noktasında önem taşıyor.

Stres Yönetiminin Olmazsa Olmazı: Kaliteli Uyku Rutini

Uykusuzluk problemi yaşayan kişilerin stres düzeylerinin artış gösterdiği biliniyor. Bu noktada uyku, stresle mücadele etme noktasında önemli bir koz olarak öne çıkıyor. Ayrıca stres ve endişe düzeyin azalma görülmesi de uyku kalitesini artırıyor. Yani anlayacağınız, uyku ve stres düzeyi arasında oldukça hassas bir denge söz konusu. Kaliteli uyku rutini hakkında öne sürülen pek çok öneri bulunuyor. Ancak ağırlıklı olarak kişinin kendini en dingin ve enerjik hissetmesini sağlayan uyku rutini hakkında net bir yorum yapmak mümkün değil. Sözün özü, kendinizi en iyi hissedeceğiniz rutini deneyerek keşfetmeniz gerekiyor.

Kendinize yönelik daha fazla farkındalık kazanmak ve hayatınızda olumlu yönde adımlar atmak için Yaşam kategorimizdeki içeriklerimize göz atabilirsiniz!

*Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Stres seviyenizde olağan dışı bir artış olduğunu düşünüyorsanız, bu konuda mutlaka bir uzman desteğine başvurmalısınız.

Kaynaklar;