Sedanter Yaşam Nedir?

Whatsapp'da Paylaş YAZDIR YORUMLAR SONRA OKU

Sedanter bir yaşam tarzı modern hayatın koşuşturması içinde adeta bir gölge gibi günlük rutinlerimize sızıyor ve bizi içine çekip tüketiyor. Eğer gün boyu bilgisayar başında çalıştıktan sonra evde dinlenmeyi tercih ediyorsanız, sedanter yaşam tarzını çoktan benimsemişsiniz demektir!

Birçok insan farkında bile olmadan giderek daha hareketsiz bir yaşam tarzına doğru kayıyor. Ancak hareketsiz bir yaşam kilo alımından eklem ağrılarına kadar çeşitli sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Unutmayın ki hayat tarzınızda değişiklikler yapmak için hiçbir zaman geç kalmış sayılmayacaksınız. Nitekim günlük rutinde yapılan en küçük değişiklikler bile daha aktif bir insan olmaya katkı sağlıyor. Buyurun, sedanter yaşam tarzını inceleyelim ve bunun önüne geçmek için hayatınızda ne gibi değişiklikler yapabileceğinize odaklanalım!

Sedanter Nedir?

Sedanter, fiziksel olarak aktif olmayan kişileri ifade etmek için kullanılan bir terim. Latince bir kelime olan sedanter terimi “sedentarius” kelimesinden geliyor. Sedentarius kelimesi ise Latincede oturan veya yerleşik anlamında kullanılıyor. Bu terim, bireylerin fiziksel aktivitelerinin kısıtlı olduğu durumları ifade ediyor.

Sedanter Davranış Türleri Nelerdir?

Uzun süre boyunca oturmak: Bilgisayar başında çalışma, televizyon izleme veya oturarak yapılan diğer uzun süreli aktivitelere katılmak.
Sürekli bilgisayar ve telefonda vakit geçirmek: Uzun süre boyunca bilgisayar oyunları oynama, sosyal medya kullanma veya diğer elektronik cihazları uzun süre kullanmak.
Her yere arabayla gitmek: En kısa mesafeler için dahi araba kullanmak ve toplu taşıma araçlarını kullanmaktan kaçınmak.
Her fırsatta yatmak: Uzun süreler boyunca yatakta yatarak dinlenerek veya uyuyarak vücuttaki fiziksel aktiviteyi kısıtlamak.
Asansör kullanmak: Merdiven yerine asansör kullanarak gün içindeki fiziksel aktiviteyi azaltmak.
Uzun süre mesai yapmak: Genellikle uzun saatler boyunca masa başında oturarak hareketsiz bir çalışma stili benimsemek.

Sedanter Davranış Türleri Nelerdir?

Sedanter hayatta fiziksel aktivitelerin sınırlı olduğuna, genellikle oturarak veya yatarak vakit geçirildiğine değinmiştik. Bu sedanter yaşam davranışları her insanda benzer biçimde ortaya çıkıyor. Gelin, bir göz atalım!

Küresel Sağlık Tavsiyelerinin Gerisinde Kalmak

Hareketsiz bir insan olup olmadığınızı anlamak için Dünya Sağlık Örgütünün aktivite yönergelerini inceleyebilirsiniz. Real Simple sitesinde yayınlanan Is Your Lifestyle Too Sedentary? Here Are 8 Signs You’re Not Active Enough isimli makaleye göre, Dünya Sağlık Örgütü haftada 150 ila 300 dakika orta yoğunluklu veya haftada 75 ila 150 dakika yüksek yoğunluklu aerobik aktivitesi yapmayı öneriyor. Eğer bu önergelerin herhangi birine uymuyorsanız muhtemelen yeterli miktarda hareket etmiyorsunuz.

Uyanık Saatlerin Yarısından Fazlasını Hareketsiz Geçirmek

Öncelikle kaç saatlik bir gece uykusu uyuduğunuzu tespit etmelisiniz. Örneğin; 8 saatlik gece uykusu süreniz varsa bunu 24 saatten çıkarın. Elinizde kalan sayı aslında gün içinde aktif ve meşgul olmanız gereken saat sayısı. Bu süresinin yüzde 50’sinden fazlasını oturarak, uzanarak ve hareket etmeden geçiriyorsanız sedanter yaşam davranışları sergiliyorsunuz.

Sürekli Yorgun Hissetmek

Yorgunluk başta stres, düzensiz beslenme ve hormonal dengesizlikler gibi pek çok sebebe bağlı olabiliyor. Ancak hareketsiz kalmak da yorgunluğa yol açıyor. Dolayısıyla ne kadar çok oturursanız kendinizi o kadar bitkin hissediyorsunuz. Nitekim birkaç günlük oturma sonucunda kalbin, akciğerlerin ve kasların kondisyonu düşüyor. Neyse ki yapılan araştırmalar hareket ederek yeniden canlılık kazanabileceğinizi gösteriyor.

Kaliteli Uyku Uyuyamamak

Uzun süre hareketsiz kalmak kaliteli uyku deneyimini de olumsuz şekilde etkiliyor. Ayrıca hareketsiz kalmak vücudun mayışmasına ve odağın yitirilmesine yol açıyor. Bu şartlar altında vücut uyumak istiyor fakat uzun süre hareketsiz kaldığı için uykuya dalmakta zorluk çekiyor. Bunun yerine Dünya Sağlık Örgütünün spor yönergesine uyarak hem hareketli bir yaşam sürdürebilir hem de kaliteli bir uyku uyuyabilirsiniz.

Hareketsiz Yaşam Fiziksel Sağlığınızı Nasıl Etkiler?

Medlineplus sitesinde yayınlanan Health Risks of an Inactive Lifestyle isimli makaleye göre, sedanter yaşam tarzı fiziksel sağlığı olumsuz yönde etkiliyor. Hareketsiz bir yaşamda vücut daha az kalori yakıyor. Bu durumda kilo artışı gözleniyor. Kas gücüne çok fazla ihtiyaç duyulmadığı için kaslar zayıflıyor ve vücut dayanıklılığını kaybedebiliyor. Zaman içinde kemikler zayıflamaya başlıyor. Bununla birlikte uzun süre hareketsiz kalmak bel, boyun ve bacaklarda ağrılara neden oluyor. Bu durum zamanla kireçlenmeye dönüşebiliyor.

Sedanter Yaşam Mental Sağlığınızı Nasıl Etkiler?

Health Partners isimli sitede yayınlanan Health risks of a sedentary lifestyle and how to make changes isimli makaleye göre, fiziksel olarak aktif olduğunuz zaman beyniniz serotonin salgılamaya başlıyor. Serotonin halk içinde mutluluk hormonu olarak da adlandırıyor. Nitekim serotonin sayesinde duygu durumunda iyileşme, kaliteli bir uyku deneyimi ve iştah kontrolü gerçekleşiyor.

Hareketsiz günlerde vücut daha az serotonin hormonu salgılıyor. Bu durum da motivasyon düşüklüğüne yol açıyor. Vücut ve beyin daha az motivasyona sahip olunca stres, anksiyete ve depresyon gibi mental sağlığı olumsuz yönde etkileyebilecek rahatsızlıklar ortaya çıkıyor. Dolayısıyla mental sağlığı güçlendirmek ve pozitif düşünmek için çeşitli aktivitelere yönelmek ve gün içinde mümkün olduğunca hareket etmek gerekiyor.

Hareketli Bir Yaşam için Neler Yapmalısınız?

Düzenli olarak spor yapmaya başlamak ilk adımda zor olsa da ev, iş veya okul yaşantınızda ufak değişiklikler yaparak hayatınızı daha aktif bir hale getirebilirsiniz.

Yetişkinler için Öneriler

Öncelikle kendi seviyenize ve zevkinize hitap eden bir spor faaliyetini benimsemelisiniz. Pilates, yoga, yüzme veya fitness gibi alternatifler arasından kendinize en uygun olanı seçip düzenli olarak devam edebilirsiniz.
Okula veya işe giderken kısa mesafelerde araç kullanmak yerine yürümeyi tercih edebilirsiniz.
Evde oturarak çamaşır katlamak yerine ayakta durup yerdeki sepete eğilip kalkarak çamaşırları katlamayı düşünebilirsiniz.
Market siparişlerini mobil uygulamalardan vermek yerine eve yakın bir markete gidebilirsiniz.
Ev içinde yaptığınız telefon konuşmalarında oturmak yerine evin içinde turlamayı deneyebilirsiniz.
Çevrim içi spor derslerine kaydolabilirsiniz.
Köpek sahiplenebilir ve onunla birlikte yaşamınızdaki hareketliliği artırabilirsiniz.
İşten veya okuldan sonra arkadaşlarınızla keyifli aktiviteler planlayabilirsiniz.
Resmi tatillerde ufak seyahatlere çıkabilirsiniz.
Evden çalışırken hareketsiz kalmak istemiyorsanız evde çalışanlar için hareketler sayesinde molalarda vücudunuzu esnetebilirsiniz.

Çocuklar için Öneriler

Çocuklarınızı erken yaşlardan itibaren spor kurslarına yazdırarak hareketli bir yaşama alıştırabilirsiniz.
Özellikle sıcak havalarda çocuğunuzu bahçeye çıkmaya ve arkadaşlarıyla oynamaya teşvik edebilirsiniz.
Bisiklet ve kaykay gibi hediyeler alarak gün içinde hem eğlenmesini hem de hareket etmesini sağlayabilirsiniz.
Teneffüslerde arkadaşlarıyla bahçeye çıkmasını öğütleyebilirsiniz.
Yaz mevsiminde mümkün olduğunca su sporlarına teşvik edebilirsiniz.
Yakındaki bir marketten evin ufak ihtiyaçlarını almasını isteyebilirsiniz.

Pandemiyle birlikte dünyanın dört bir yanında yaygınlaşan evden çalışma düzeni, her gün işe gitme eylemini ortadan kaldırdığı için hareketsiz yaşam eskisine kıyasla bir nebze daha artış gösterdi. Ancak hayatınızdaki ufak değişikliklerle kendinizi hareketli bir yaşama alıştırabilir ve daima formda kalabilirsiniz!

*Bu sayfada yer alan açıklamalar hiçbir tıbbi tavsiye, uyarı veya teşvik niteliği taşımamakta olup yalnızca bilgilendirme amacıyla paylaşılmıştır. Hareketli yaşamla ilgili daha detaylı bilgi almak için hekiminize ve uzman antrenöre danışabilirsiniz.

Kaynaklar;