YAŞAM
30 Mayıs 2023 - 11:35 
ZMA’yı daha önce duymuş muydunuz? Sporcular, atletler ve vücut geliştiriciler arasında popüler bir besin takviyesi olan ZMA, etkileri düşünüldüğünde adeta formülü sadece mucidinde saklı bir iksir gibi. Fakat bu elbette doğru değil! Şimdi, ZMA nedir ve tam olarak ne işe yarar öğrenme zamanı!
ZMA, sporla haşır neşir olanlar için pek de yabancı olmayan bir besin takviyesi. İsminin açılımı ise şu üç bileşeni ifade ediyor: Çinko (Zinc), magnezyum ve B6 vitamini. Peki, zinde bir vücut için günlük beslenmeden eksik edilmemesi gereken bu bileşenleri takviye olarak almak, düşünüldüğü gibi bir etki yaratıyor mu dersiniz? Aslında bunun oldukça tartışmalı bir konu olduğu söylenebilir. Bu yüzden ZMA’ya dair bir kanıya varmadan önce bilimin ışığında yürümek gerekiyor. Öte yandan, bununla ilgili yapılan çalışmalar henüz çok yeterli de görünmüyor.
İnsan vücudu fazla terleme ya da idrara çıkma neticesinde geçici olarak çinko ve magnezyum kaybı yaşayabiliyor. Bunun yanı sıra kullanılan bazı ilaçlar ya da bağımlılık yapıcı birtakım maddeler de magnezyum deposunu azaltıcı bir etki yaratabiliyor. |
ZMA’nın atletik performansı artırarak kas oluşumunu desteklediği iddia ediliyor. Fazlaca terleyen ve bol su içmeyi hayatının merkezine yerleştirmiş olan sporcular için, bunun dört elle sarılınacak bir takviye haline gelmesi şaşırtıcı değil! Bununla birlikte ZMA kullanmadan önce bu takviye edici gıdayla ilgili daha fazla bilgi sahibi olmak gerektiğini de unutmamak şart! O halde gelin, ZMA’yı bileşenlerine bölerek ayrı ayrı inceleyelim!
ZMA Neden Kullanılır?
Çinko, magnezyum ve B6 vitamini takviyesinin esas kullanım amacı, genellikle enerji üretimini artırmak, daha hızlı bir iyileşme sağlamaya yardımcı olmak, bağışıklığı ve kas gelişimini desteklemek olarak açıklanıyor. Bu üç bileşenin de vücudun işleyişine ayrı ayrı olumlu katkıları bulunurken, bir araya geldiklerinde ortaya çıkan güçlü kombinasyonun sayılan etkilerin yanı sıra yorgunluk ve bitkinliği azaltmaya yardımcı olduğu da düşünülüyor.
ZMA’nın atletik performansı artırıp artırmadığına yönelik yapılan yeterli çalışma bulunmuyor. Ancak sağlık platformu Healthline’ın bilimsel araştırmalara dayanarak hazırladığı beslenme içeriğinde, ZMA’nın bu yönüyle ilgili birkaç araştırma sonucuna değiniliyor. Buna göre;
- Yapılan 8 haftalık bir çalışmada 27 futbolcuya günlük olarak ZMA takviyesi veriliyor. Bunun sonucunda ise günlük ZMA takviyesi almanın kas gücünü, performansı, testosteronu ve insülin benzeri büyüme faktörü olan IGF-1 seviyelerini artırdığı görülüyor. Ancak burada çalışmayı gerçekleştirenlerden birinin ZMA takviyesi üreten bir şirketin sahibi olduğunu da hesaba katmak gerekiyor.
- 8 hafta süren bir başka araştırmada, direnç eğitimi almış 42 erkek üzerinde günlük ZMA takviyesi almanın sonuçları değerlendiriliyor. ZMA kullanan grupla plasebo etkisindeki grup karşılaştırıldığında ise ne testosteron ne de IGF-1 seviyelerinin yükseldiği görülüyor.
Hem çinko hem de magnezyum tek başına ele alındığında, bu minerallerin kas yorgunluğunu azaltma ve testosteron seviyelerini yükseltmedeki etkileri açıkça görülebiliyor. Ancak bu bileşenlerin birlikte kullanıldıklarında vücuda daha iyi katkı sağladığına dair yapılan çalışmalar henüz tatmin edici çıktılara ulaşmış değil! |
ZMA Takviyesi Almadan Önce Doktora Başvurulmalı mıdır?
Herhangi bir besin takviyesi alırken bir uzmandan yardım almak, her zaman için doğru bir fikir! Çünkü bu tür takviye edici gıdaların kullanılan ilaçlarla etkileşime girme ihtimali bulunuyor ve ayrıca kişiye özel istenmeyen etkileri de ortaya çıkabiliyor. Aynı zamanda ZMA faydaları araştırılmaya hala devam eden bir takviye edici gıda olduğundan, henüz vücut üzerinde nasıl bir katkısı olduğu da tam olarak kestirilemiyor. Bu yüzden ZMA takviyelerinin bir doktora danışılmadan kullanılması kesinlikle önerilmiyor.
ZMA Takviyesi Ne İçermektedir?
Çinko ve Magnezyum mineralleriyle B6 vitamini kombinasyonu olan ZMA’nın içeriğinde genellikle;
- 30 miligram çinko monometiyonin,
- 550 miligram magnezyum aspartat ve
- 10,5 miligram B6 vitamini (piridoksin) bulunuyor.
Kaynak: https://www.healthline.com/nutrition/zma#what-it-is
Çinko Niçin Önemlidir?
T.C. Sağlık Bakanlığı bünyesinde hazırlanan Vitaminler, Mineraller ve Sağlığımız adlı rehbere göre çinko minerali, insan vücudunda büyüme ve cinsiyet organlarının gelişiminde oldukça olumlu bir rol oynuyor. Aynı zamanda güçlü bir bağışıklık için de gerekli olan bu mineral, vücut için kritik metabolik görevlerde yer alan enzimlerin yapısında bulunuyor. Vücutta en fazla karaciğer, pankreas, böbrekler, kemikler, kaslar ve diğer dokularda bulunan çinko minerali, kesintisiz ve tempolu bir antrenman için gerekli bulunuyor.
Magnezyum Niçin Önemlidir?
Magnezyum mineralinin büyük çoğunluğu kemiklerde ve kaslarda bulunuyor. Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan aynı kaynağa göre yüzde 60’ı kemiklerde bulunan bu mineral kemik ve dişlerin oluşumunda aktif rol oynuyor. Aynı zamanda kas ve sinir sistemiyle enerji metabolizmasının da ideal şekilde çalışmasını sağlayan magnezyum, kan basıncının düzenlenmesine de yardımcı oluyor.
B6 Vitamini Niçin Önemlidir?
Sağlık Bakanlığına ait söz konusu yayında, piridoksin olarak da bilinen B6 vitamininin yüksek bir bağışıklık sistemi için oldukça gerekli olduğu ifade ediliyor. Çünkü vücudun, bakterilerle savaşarak bağışıklığı güçlü tutan beyaz kan hücrelerini üretmek için B6 vitaminine gereksinimi bulunuyor. Bu sayede kişinin metabolizması enfeksiyon ve iltihaplara karşı daha dirençli hale geliyor. Aynı zamanda B6 vitaminin ruh haline de olumlu katkıları olduğu biliniyor.
ZMA Takviyesi Kimler için Önerilmektedir?
Vücut için gerekli tüm vitaminler ve mineralleri, öncelikle beslenme yoluyla vücuda sağlamak gerekiyor. Özellikle spor yapan bireylerin antrenmandan daha yüksek randıman alabilmeleri için kas fonksiyonlarını geliştirmeye yönelik ideal bir diyet programı uygulamaları gerekiyor.
ZMA takviyesi, günlük alınması gereken miktarda çinko, magnezyum ve B6 vitaminini besinlerden karşılayamayan kişiler ile kas gücünü artırarak kas kütlesi kazanmak ve dayanıklılığı artırmak isteyen kişiler için uygun bulunuyor. Healthline sağlık platformunda yer alan ZMA takviyesiyle ilgili makaleye göre çinko ve magnezyum birleşimi, aynı zamanda uyumakta sorun yaşayan kişilere uyku kalitelerinin artması amacıyla da önerilebiliyor.
ZMA Nasıl Kullanılır?
Healthline’da yer alan aynı makaleye göre kapsül ve toz gibi çeşitli formlarda bulunan ZMA’nın erkekler için günde üç kapsül ya da üç ölçek toz, kadınlar içinse günde iki kapsül ya da iki ölçek toz şeklinde alınması tavsiye ediliyor. Bununla beraber ZMA’nın uyku kalitesini artırmadaki etkisini görmek için yatmadan yarım saat ila bir saat önce aç karnına alınması gerekiyor. Aynı zamanda bu, çinkonun emilimini azaltan kalsiyum gibi besin öğeleriyle etkileşime girmesini önlüyor.
ZMA’nın Yan Etkisi Var mıdır?
WebMD adlı web sitesinde yer alan doktor onaylı internet makalesinde, ZMA’nın bildirilen ciddi bir yan etkisi bulunmadığı belirtiliyor. Bununla birlikte, bütün takviye edici gıdalarda olduğu gibi önerilen dozdan fazla kullanılmaması gerektiğine de dikkat çekiliyor. Çünkü bu ürünlerin bileşenlerinin haddinden fazla alınması vücutta öngörülemeyen birtakım olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olabiliyor. Aynı zamanda bu takviyelerin diğer ilaçlarla birlikte alınması da vücudun ilaçların emilimine direnç göstermesine ya da bazı yan etkilerin daha yoğun ortaya çıkmasına yol açabiliyor.
Sözün özü, kas fonksiyonunuzu geliştirmek ve antrenman esnasında daha iyi bir performans sergilemek için ilk yapmanız gereken, dengeli ve düzenli bir beslenme programı uygulamak! Bu şekilde ZMA içeriğini vücudunuza doğal yollardan almanız mümkün. |
*Bu sayfada yer alan bilgiler, tıbbi öneri veya uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. ZMA kullanımı ile ilgili detaylı bilgi almak için mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
Kaynaklar;
14 Mart 2024 - 18:12
1
