Altın Çilek Nedir? Faydaları Nelerdir?

Yabancı tatlarla aranız nasıl? Yeniliklere açık mısınız? Bahsettiğimiz yenilik, pirinç pilavına ketçap katmanız değil. Daha önce belki de hiç tatmadığınız, ancak adını muhakkak bir şekilde duymuş olabileceğiniz bir besini tatmaktan bahsediyoruz: Altın çilek! Bu meyvenin ne tadı ne de görüntüsü bildiğiniz çileğe benziyor. Peki, o zaman neden altın çilek olarak adlandırılıyor olabilir?

Beslenmek her insanın temel ihtiyacı. Tüm insanlar, makro ve mikro besin öğesi ihtiyacını bir şekilde karşılamak zorunda! Meyveler ise bu ihtiyaçları karşılamak adına insanlara en güçlü alternatiflerden birini sunuyor. Ancak dünya üzerinde bulunulan bölgeye göre bu meyveler değişiyor. Başka diyarlarda farklı insanların belki de “elma” diye tanımladıkları, size göre farklı meyveler mevcut. Bugün de o meyvelerden biri olan altın çileği inceliyor olacağız. Bakalım, türlü türlü zayıflama ilacının içinde de yer aldığı bilinen altın çilek aslında bize neler sunuyor?

Altın Çilek Nedir? Neden Altın Çilek Denir?

Altın çilek, dünyada ılıman iklimin hüküm sürdüğü bölgelerde yetiştirilen bir bitki ve onun meyvesine verilen isim. Bu meyve sarı-turuncu arası parlak bir renge ve tatlımsı ekşilikte bir tada sahip. Altın çilek, bilimsel adı Solanaceae olan, İngilizcede ise Nightshades olarak adlandırılan bitki familyasının üyeleri arasında yer alıyor. Nightshades familyası her ne kadar Türkçede “it üzümü çeşitleri” olarak geçiyor olsa da bu ismin jenerik ve ticari bir isim olmadığı kısa süre anlaşılmış. O yüzden bu familyaya patlıcangiller denmesi uygun görülmüş.

Altın Çileğin Diğer Adları Nelerdir?

Altın çilek dünyanın farklı ülkelerinde “İnka eriği” ve “Peru yer kirazı” olarak da biliniyor.

Altın Çilek Nerede Yetişir?

Altın çilek daha çok Güney Amerika’da Peru, Bolivya ve Kolombiya ülkelerinde yetiştiriliyor. Kökeni de bu bölgelere dayanıyor. Ancak günümüzde dünyada hiçbir gıda ürünü doğduğu topraklarla sınırlı kalmıyor ve farklı bölgelerde de üretilebiliyor. Bu doğrultuda altın çilek de uygun iklim koşullarının sağlandığı Hindistan ya da Endonezya gibi birçok başka bölgede daha yetiştiriliyor. Hatta iklim koşulları doğal olarak sağlanamazsa bile, yapay iklimlendirme yöntemleri ile serada altın çilek yetiştiriciliği yapılabiliyor.

Altın Çileğin Faydaları Nelerdir?

Altın çileği değerli kılan özelliklerinden biri de tabii ki faydaları! E, herkes bu meyveye tadından dolayı rağbet göstermiyor. Altın çilek içerdiği az miktarda kaloriye rağmen tüketicilerine birçok besin öğesi sunuyor. Global sağlık platformu Healthline’da yer alan bir araştırma makalesine göre, bir kupa yani 140 gram altın çilek yalnızca 74 kalori içeriyor. İçerdiği kalorinin büyük bir kısmı ise karbonhidratlardan geliyor. Ancak bu meyvenin içinde vücut için gerekli olan birçok vitamin ve mineral de bolca bulunuyor.

Altın çilek meyvesi, antioksidan bileşikler bakımından oldukça zengin bir tüketim sunuyor. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER)’ne göre, antioksidan bileşikler:

• Vücutta kronik hastalıkların gelişmesini ve DNA hasarını önlemeye yardımcı oluyor.
• Düzenli tüketimde serbest radikallerin vücuttaki etkilerine karşı çalışarak kanser gelişimini önlemeye destek oluyor.
• Diyabet gibi kronik hastalıkların oluşmasını önlemek adına güçlü bir doğal çözüm olarak ön plana çıkıyor.

Altın Çilekte Bulunan Vitaminler Nelerdir?

ABD Tarım Bakanlığına ait Ulusal Besin Veritabanı’ndan alınan bilgilere göre 100 gram altın çilekte bulunan vitaminler şu şekilde sıralanıyor:

• C vitamini: 21.4 mg
• B3 vitamini: 2.9 mg
• A vitamini: 1.6 mg
• B1 vitamini: 0.1 mg

Altın çilekte ayrıca demir ve fosfor gibi mineraller de bulunuyor. İçerdiği vitaminler ve mineraller sayesinde altın çilek, düzenli tüketildiğinde bağışıklık sisteminin ideal fonksiyonlarının sürdürülmesine katkı sağlıyor.

Altın Çilek Nasıl Yenir?

Altın çilek meyvesinin kağıt inceliğinde, çok kolay açılan bir kabuğu bulunuyor. Bu kabuk soyulduktan sonra meyve doğrudan tüketilebiliyor. Yalnız, altın çilek olgunlaşmamış haliyle daha ekşimsi bir tada sahip oluyor. Ayrıca henüz ham halde olan altın çilek, diğer olgunlaşmamış patlıcangiller familyası üyelerinde olduğu gibi solanin adlı zararlı bir madde barındırıyor.

Altın çilek çiğ haliyle atıştırmalık olarak sıkça tüketiyor. Aynı zamanda altın çileği salataya doğramak da sık tercih edilenler arasında. “Ben daha yoğun tatlılık istiyorum.” diyenler ise altın çileğin sosunu ya da reçelini yaparak meyveyi en tatlı haliyle tüketmeyi tercih edebiliyor. Altın çileğin en çok tüketildiği formlardan biri de kurutulmuş hali. Çünkü tat yoğunluğu halihazırda yüksek olan altın çilek, kurutulduğu zaman daha da tatlı oluyor. Altın çilek kurusu, kurutulma şekline bağlı olarak vitamin ve mineral değerlerini yüksek oranda koruyabiliyor.

Altın Çilek Ne Kadar Yenmelidir?

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, altın çilek olgunlaşmamış haliyle tüketildiğinde ishal ve kramp gibi sorunlara yol açabiliyor. O yüzden olgunlaşmamış altın çilekleri yeşil kısımlarını çıkararak dahi yememelisiniz. Çünkü sadece yeşillenmiş kısımları çıkarmak da bu konuda çözüm sağlamıyor. Ayrıca hayvanlar üzerinde yapılan bir çalışmada, erkek farelerde aşırı doz altın çileğin (vücudun kilo cinsinden ağırlığı başına 5 gram) kalp hasarına yol açtığı ortaya koyuluyor.

Altın çileğin uzun süreli insan tüketimini araştıran bağımsız bir çalışma ise henüz bulunmuyor. Ancak altın çileğin içerdiği karbonhidratın büyük çoğunluğunun şeker olduğu düşünülürse, insanların da altın çileği ölçülü miktarlarda tüketmesi gerektiğini anlamak hiç de zor sayılmaz, öyle değil mi? E, ne demiş atalarımız? “Her şeyin azı karar, fazlası zarar!”

*Bu sayfada yer alan bilgiler tavsiye, uyarı veya teşvik niteliği taşımamakta olup sadece bilgilendirme amaçlıdır. Herhangi bir gıdayı tüketmeden önce size uygun olup olmadığı hakkında hekiminizden mutlaka bilgi almalı ve size özel olarak belirlenmiş tüketim miktarlarına uymaya özen göstermelisiniz.

Kaynaklar;

• Melissa Groves, “What Are Golden Berries? Everything You Need to Know”, Healthline, 2018, çevrimiçi
• “TÜRKİYE BESLENME REHBERİ (TÜBER)”, T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara, 2019, ISBN: 978-975-590-608-9
• “Golden Berries Nutrition Facts & Calories”, Nutrition Data, (çevrim içi)
• Basak Ozlem Perk, Sinem Ilgin, Ozlem Atli, Hale Gamze Duymus, Basar Sirmagul , “Acute and Subchronic Toxic Effects of the Fruits of Physalis peruviana L”, Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2013, DOI: 10.1155/2013/707285