Sağlıklı Beslenme Önerisi: Kış Sebzeleri ve Meyveleri Nelerdir?

Bugünün koşullarında herhangi bir meyve ya da sebzeyi mevsim fark etmeksizin tüketebilmek mümkün. Peki, ilk bakışta avantaj gibi görünen bu duruma karşın uzmanlar neden mevsime uygun beslenmeyi ısrarla öneriyor? Hem bu sorunun yanıtı hem de kış mevsiminde tüketebileceğiniz besinler bu yazıda sizleri bekliyor!

İnsan, belli başlı özellikleriyle doğada var olan canlılardan farklılık gösteriyor olsa da aslında bu mükemmel dengenin bir parçası! Nitekim doğanın işleyişine gereken uyum gösterildiğinde, insan yaşamı çok daha kaliteli hale gelirken aksi durumda istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabiliyor. Buna sunulabilecek en önemli kanıtlardan biri de kuşkusuz, mevsimlik gıda tüketimi!

Kimi otoriteler “mevsimlik gıda” tanımını yalnızca ata tohumuyla üretilen, üretildiği bölgede normal mevsiminde yetişmiş olan ve yine aynı ülke sınırları içerisinde tüketilen besinler için kullanıyor. Kimileri ise bu kavramın içerisine, üretildiği ülkede normal mevsiminde yetişmiş ithal ürünleri de dahil ediyor. Fakat bu ürünlerin tüketildiği ülkede henüz zamanı gelmemiş olabiliyor.

Satın alınan ithal gıda ürünlerinin mevsiminde üretilip üretilmediğini saptamak elbette ki pek kolay değil. Bunun için mevsime uygun beslenmede yerli ürünlere yönelmek her zaman daha avantajlı oluyor. Üretimin yanı sıra sağlık, çevre ve daha pek çok açıdan faydası bulunan mevsime uygun beslenme modelinin tüm artılarına elbette ki değineceğiz! Fakat öncesinde, vücudun faydalı bileşen desteğine en çok ihtiyaç duyduğu kış mevsiminde tüketilebilecek besinleri öğrenme zamanı!

Kış Sebzeleri Nelerdir?

Kış sebzeleri, Türkiye’nin bulunduğu iklim kuşağı içerisinde aralık, ocak ve şubat aylarında yetişen soğuğa dayanıklı sebzelerin tamamını ifade ediyor. Soğuk hava koşullarına dayanabilen lifli yapıları ve güçlü enerji bileşenleriyle öne çıkan bu gıdaların çoğunluğunu kök sebzeler oluşturuyor. Fakat buna ek olarak koyu yeşil yapraklı ya da toprak üzerinde yetişen dolgun/etli kış sebzesi çeşitleri de bulunabiliyor.

Kış sebzelerinin hangileri olduğunu araştırırken dikkat edilmesi gereken önemli bir detay mevcut! Mevsime uygun beslenme modelinde “kış sebzesi” kavramı, kışın ekilen sebzeler değil; kışın yetişen sebzeler için kullanılıyor.

Kış Sebzeleri

• Brokoli: Süper gıdalardan biridir. C ve K vitamini yönünden zengindir. Önemli bir antioksidan kaynağıdır.
• Kabak: A vitamini, potasyum ve folik asit içerir. Yüksek lif içeriğine ve düşük kaloriye sahiptir.
• Havuç: Günlük A vitamini ihtiyacının yüzde 73’ünü karşılar. C ve K vitamini ile potasyum ve kalsiyum yönünden zengindir.
• Ispanak: 100 gramında 28,1 miligram C vitamini bulunur. Bitki bazlı bir demir kaynağıdır. Ayrıca E vitamini, potasyum ve magnezyum içerir.
• Pazı: Günlük önerilen K vitamini miktarının üç katını ve A vitamini miktarının yüzde 44’ünü içerir. Önemli miktarda sodyum içerdiği için tuzsuz tüketilmesi önerilmektedir.
• Pırasa: B6 ve C vitamini ile manganez, bakır, folat ve demir mineralleri yönünden zengindir. Düşük kaloriye ve yüksek lif içeriğine sahiptir.
• Bal kabağı: Günlük önerilen A vitamini miktarının yüzde 200’ünü karşılar. Bağışıklık sisteminin ideal fonksiyonlarını korumaya yardımcı olur.
• Kereviz: A, C ve K vitaminleri ile folat ve potasyum içerir. Önemli bir lif kaynağıdır.
• Yer elması: Bir çiğ diliminde üç gram protein bulunur. Zengin bir kompleks karbonhidrat kaynağıdır. Bir porsiyonunda 14 gram doğal şeker içermesine rağmen glisemik indeksi düşüktür.
• Karnabahar: Günlük önerilen C vitamini miktarının yüzde 100’ünü, K vitamini miktarının yaklaşık dörtte birini karşılar. Potasyum, magnezyum ve kalsiyum yönünden zengindir.
• Beyaz lahana: A, C ve K vitamini içerir. Lif, magnezyum, folat ve potasyum içeriğine sahiptir. Sindirim sisteminin ideal işleyişine katkıda bulunur.
• Karalahana: A, C ve K vitaminleri içerir. Bağışıklık sisteminin olağan fonksiyonlarını korumaya yardımcı olur. Hem çiğ hem de pişmiş olarak tüketilebilir.
• Turp: A, B6, C, E ve K vitaminleri yönünden zengindir. Önemli bir potasyum kaynağıdır. Üç çeşidi vardır.
• Pancar: Yüksek lif içeriğiyle sindirim sisteminin olağan fonksiyonlarını sürdürmeye yardımcı olur. Önemli bir folat kaynağıdır.
• Brüksel lahanası: C ve K vitamini ile kalsiyum, potasyum ve demir mineralleri içerir. Hafif ve fındıksı bir tada sahiptir.
• Frenk soğanı: A ve C vitamini içeriğine sahiptir. Hem kolin hem de folat içerir. Bağışıklık sisteminin ideal işleyişini sürdürmeye katkıda bulunur.
• Hindiba: A ve C vitaminleri ile folat, fosfor ve potasyum içerir. Birçok farklı şekilde tüketilebilir. Yüksek lifli ve düşük kalorilidir.

Kışın Tüketilmesi Gereken Sebzeler Nelerdir?

Kışın tüketilmesi gereken sebzeler arasında bal kabağı, ıspanak, brokoli, havuç, brüksel lahanası, kabak, lahana, karalahana, kereviz, yer elması, pazı, marul, kırmızı soğan, patates, mantar, pırasa, sarımsak, sarı soğan, salatalık, maydanoz ve turp gibi kış mevsiminde yetişen sebzeler bulunuyor. Soğuğa ve sert hava koşullarına dayanıklılığı ile bilinen bu sebzeler, kış mevsiminde ihtiyaç duyulan önemli besin öğesi ihtiyacını karşılamaya da yardımcı oluyor.

Doğa, insanlığın mevsim koşulları içinde ihtiyaç duyabileceği her türlü vitamin ve minerali, mevcut zaman diliminde sunduğu sebzeler ile karşılamayı sağlıyor. Bu sebeple yazın sıcağında ferah; kışın soğuk rüzgarları altında ise güçlü hissetmek için bireylerin doğayla uyumlu bir beslenme düzeni sürdürmesi öneriliyor.

Kış Meyveleri Nelerdir?

Kış meyveleri, Türkiye’nin iklim koşullarında aralık, ocak ve şubat aylarında yetişebilen meyve çeşitlerini ifade ediyor. Kışın yetişen meyveler, pek çok faydalı bileşeninin yanı sıra özellikle de yoğun vitamin içerikleriyle öne çıkıyor!

Kış Meyveleri

• Portakal: En iyi C vitamini kaynaklarından biridir. Bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarını korumaya yardımcı olur.
• Greyfurt: C ve A vitamini ile kalsiyum ve demir bakımından zengindir. 20’den fazla çeşidi vardır.
• Nar: Önemli miktarda E, K ve B6 vitaminleri içerir. Folik asit ve potasyum yönünden zengindir.
• Elma: A ve C vitaminleri içerir. Sindirim sisteminin ideal şekilde çalışmasına katkıda bulunur.
• Kivi: C vitamini ve diyet lifi bakımından son derece zengindir. Sindirim sisteminin olağan şekilde çalışabilmesine yardımcı olur.
• Hurma: Önemli miktarda K vitamini ve B vitaminleri içerir. Demir, magnezyum, kalsiyum, çinko, manganez ve potasyum gibi birçok mineral barındırır.
• Kestane: A, B, C ve E vitaminleri yönünden zengindir. Birçok mineral içerir. Pişirildikten sonra dahi zengin içeriğini korumaya devam eder.
• Mandalina: Yüksek oranda C vitamini içerir. Bağışıklık sisteminin olağan fonksiyonlarını korumaya katkıda bulunur.
• Ayva: A ve B vitaminleri yönünden zengindir. Sindirim sistemi ile ilgili rahatsızlıklarda midenin rahatlamasına yardımcı olur.
• Muz: A, B6 ve C vitaminleri ile magnezyum içerir. Güçlü bir potasyum kaynağıdır. Yüksek lif oranına sahiptir.

Kışın Tüketilmesi Gereken Meyveler Nelerdir?

Kışın tüketilmesi gereken meyveler arasında mandalina, portakal, greyfurt, ayva, elma, nar, kestane, muz ve kivi gibi meyve çeşitleri bulunuyor. Kış mevsiminde ihtiyaç duyulabilecek vitamin ve mineral ihtiyacını en verimli yoldan karşılamaya yardımcı olan bu meyveler, aynı zamanda birbirinden lezzetli ara öğünler yapmaya da imkan veriyor.

Kışın Meyve Tüketmek Neden Önemlidir?

Bilindiği gibi kış ayları, mevsim koşulları gereği oldukça soğuk ve rüzgarlı geçiyor. Bu dönemde mevsim şartlarından kaynaklı bağışıklık sisteminin zayıflaması ve grip, nezle vb. hastalıkların ortaya çıkması kaçınılmaz olabiliyor. Kışın meyve tüketmek, kış mevsimde yetişen meyvelerin ihtiva ettiği birçok yararlı vitamin ve minerali temin etmeyi mümkün kılıyor. Özellikle bağışıklık sistemi için son derece önemli olan C vitamini bu mevsimin meyvelerinde yüksek derecede bulunuyor.

Kış aylarında yetişen meyveleri tüketmek, bilhassa da doğaya uyumlu bir beslenme düzeni oluşturarak vücut için birçok yönden faydalı oluyor. Günlük vitamin-mineral ihtiyacını karşılamaya katkıda bulunmak ve doğal bir besin takviyesi sunmak bu faydaların başında geliyor.

Kışın Sebze Tüketmek Neden Önemlidir?

Sebze tüketimi, yılın tüm zamanlarında büyük önem taşıyor. Temel vitamin-mineraller ve antioksidanlar bakımından zengin olan sebzeler, özellikle kış aylarında daha da önemli hale geliyor. Sebzeler, doğal mevsiminde yetiştiği için yüksek lezzet oranına sahip olmakla beraber mevsim ihtiyaçlarına uygun neredeyse tüm bileşenleri de içeriyor. Bu sebeple kışın sebze tüketimi, bilhassa mevsim koşullarına uyum sağlayabilmek ve vücut fonksiyonlarını koruyabilmek adına önemli oluyor.

Kış sebzeleri soğuk havalarda yetiştiği için mevsim koşullarına uygun bileşenler taşıyor. A, B, C ve K gibi birçok vitamin çeşidini barındıran kış sebzeleri ayrıca potasyum, manganez, magnezyum, kalsiyum ve demir gibi birçok mineral de içeriyor. Bu sebeple kış aylarındaki beslenme düzenine mevsim sebzelerini eklemek büyük öneme sahip oluyor.

Kışın Sebze ve Meyve Alırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Kışın sebze ve meyve alırken ürünlerin doğal mevsiminde yetişmiş olup olmadığına dikkat etmek gerekiyor. Hem tüketiminden maksimum verim alabilmek hem de daha uygun fiyatlar ödeyip sürdürülebilir seçimler yapabilmek adına mevsiminde yetişmiş doğal sebze meyvelerin tercih edimesi büyük önem taşıyor. Bu, sebze meyvelerin içerdiği vitamin ve minerallerden lezzetli olup olmamasına kadar belirleyici bir nokta oluyor. Aynı zamanda tüm mevsimlerde olduğu gibi kış mevsiminde de tüketileceği kadar sebze meyve almak son derece önemli. Bu gereksinim hem israfın önüne geçmek hem de besin kaynaklarımızı korumak adına ayrı bir ehemmiyete sahip.

Mevsim Sebzeleri ve Meyveleri Tüketmenin Önemi Nedir?

Vücuttaki sistemler, normal işleyişlerini sürdürebilmek için ihtiyaç duydukları bütün enerji ve bileşen desteğini gıdalar aracılığıyla karşılıyor. Bu sebeple de doğru beslenmek, yalnızca keyifli bir öğün geçirmek ya da tok hissetmekten çok daha büyük anlamlar taşıyor. Mevsimlik sebze ve meyve tüketiminin önemi de işte tam olarak bu noktada açığa çıkıyor! Çünkü sezonluk gıdalar tüketmek hem insan beslenmesinde hem de gelecekte yaşanabilecek gıda krizini önlemede ciddi rol oynuyor!

Mevsim Sebze ve Meyvelerinin Beslenmeye Katkısı Nedir?

Satın aldığınız sebze ya da meyvelerin, bazen dolapta bekledikleri süre içerisinde olgunlaştığına şimdiye dek mutlaka şahit olmuşsunuzdur. Peki, sizce bu doğal bir süreç mi? Elbette ki hayır! Meyve ve sebzeler, mevsimi dışında yetiştirilmek istendiğinde bunun için muhakkak dışarıdan bir müdahale gerekiyor. Bu müdahale ise ağırlıklı olarak tarım ilaçları, kimyasal gübreler ve hormonlarla gerçekleştiriliyor! Doğal olmayan koşullarda yetişen sebze ve meyvelerin genetiği ve dolayısıyla gelişim süreci de olması gerekenden farklı ilerliyor. Bunun sonucunda ise söz konusu besinler, dalından ayrıyken de gelişmeye devam edebiliyor. Üstelik kimyasal müdahalelerin besinler üzerindeki etkileri sadece bununla sınırlı kalmıyor!

Kimyasal Müdahalelere Uğrayan Gıdaların Besin Değerleri Düşüyor!

Yapay müdahaleler ile mevsimi dışında yetiştirilen meyve ve sebzeler, içeriğindeki faydalı bileşenler yönünden mevsim meyveleri ve sebzelerine kıyasla çok daha zayıf oluyor. Bilimsel araştırmalarla kanıtlanan bu gerçek, bu besinlerin neden mevsiminde tüketilmesi gerektiğine dair en önemli yanıtlardan biri!

Mevsiminde Yetişmeyen Gıdaların Lezzetleri Azalıyor!

Bahçedeki domates salkımın kokusunu kış mevsiminde marketten aldığınız domateste haliyle bulamıyorsunuz değil mi? Bitkisel besinleri mevsiminde ve doğal haliyle tüketmediğiniz sürece, ne yazık ki bu durum hep devam edecek. Kısacası, lezzetli öğünler için de yine mevsimlik sebze ve meyveler olmazsa olmaz!

Mevsim Sebze ve Meyvelerinin Sürdürülebilir Yaşama Katkısı Nedir?

Sofranızdaki gıdaların sizin bildiğiniz yolculuğu, marketten evinize gelinceye kadarki süreçleri… Fakat aslında sebze ve meyvelerin tarladan markete kadar olan yolculuğu da bilinçli tüketicilerin göz önünde bulundurması gereken detaylar arasında yer alıyor. Çünkü bu yolculuğun gıda krizinden iklim değişikliğine dek pek çok önemli konuya etkisi bulunuyor!

Mevsimlik Gıdaları Tercih Ederek İklim Değişikliğinin Önüne Geçebilirsiniz!

Sürdürülebilir yaşamı tehdit eden iklim değişikliğinin temel nedenleri arasında gıda üretiminin başı çektiğini biliyor muydunuz? Dünyada sera gazı emisyonunun dörtte birinden gıda üretimi sorumlu! Taşıma, depolama ve nakliye süreçleri de eklenince bu pay daha da büyüyor. Üstelik gıda üretiminin tetiklediği iklim krizi, dönüp dolaşıp yine gıda üretimini vuruyor. Çünkü iklim değişikliği gıda üretiminin kısıtlanmasına yol açıyor! Tüm bunların önüne geçmenin farklı yolları olmakla birlikte, önemli bir çözümü de mevsimlik sebze-meyve tüketimi! Uygun mevsimlerde yetiştirilen meyve ve sebzelerin üretimi için genel anlamda çevreye zararlı kimyasallara ihtiyaç duyulmuyor. Ayrıca bu besinler yerli üreticilerden tedarik edilebildikleri için taşıma mesafeleri de bir hayli kısalıyor. Ve dolaylı olarak depolama amaçlı enerji israfına da gerek kalmıyor!

Doğanın Bilgeliğine Güvenin!

Yazının en başında sözü geçen “doğayla uyumlu beslenme”nin önemine, şimdiye dek anlatılanlar yeterince ışık tutmuş olmalı. Yine de daha mucizevi bir kanıt duymak ister misiniz? Öyleyse, bu kısmı dikkatle okumalısınız: Kış meyveleri ve sebzeleri listesine bir göz attığınızda -şayet besinlerin içeriğine dair az çok fikriniz varsa- göreceksiniz ki bunların çoğu, nişasta gibi enerji bileşenleri ve C vitamini yönünden zengin gıdalar! Yaz meyve ve sebzelerini araştırdığınızda ise bunların daha sulu ve mineralli, yani vücudun sıcak havadan dolayı kaybettiği sıvıyı geri kazandıracak gıdalar olduğunu görebilirsiniz. Ve bunların hiçbiri tesadüf değil! Çünkü;

Doğa, aslında neye ihtiyacınız olduğunu çok iyi biliyor. Yapmanız gereken tek şey, onun sesine kulak vermek!