Fitness Nedir ve En Çok Bilinen Fitness Çeşitleri Nelerdir?

Fitness antrenmanları günümüzde yoğun talep görse de ne yazık ki hakkında bilinenler hala oldukça kısıtlı… Öyle ki fitness salonlarına kayıt yaptıran pek çok kişinin hedefi, genellikle kilo vermek ya da vücutlarını şekillendirmek oluyor. Oysaki fitness, vücut için bunlardan çok daha fazlasını ifade ediyor!

Şimdiye dek spor ile hiç ilgilenmemiş olsanız dahi fitness’ı daha önce mutlaka duymuş olmalısınız. Nitekim neredeyse tüm spor salonlarında sunulan seçenekler arasında yer alan bu antrenman türü, çoğu kişinin de öncelikli tercihi oluyor. Fitness’ın bu denli yoğun ilgi görmesi elbette oldukça sevindirici! Fakat bu antrenman türünden beklenen verimin alınabilmesi için öncelikle beklentilerin doğru yönde olması gerekiyor!

Buraya kadar bahsedilenler sizi fitness ile kalori yakamayacağınız ya da vücudunuzun şekillendiremeyeceğiniz düşüncesine yönlendirmemeli. Fitness antrenmanı sırasında yapılan hareketler, pek tabii bu hedeflerin gerçekleştirilmesine de önemli düzeyde katkı sağlıyor. Fakat hem kelime anlamıyla hem de sayısız egzersiz çeşidiyle fitness, bu antrenman için çok daha farklı bir bakış açısı gerektiriyor!

1. Fitness Nedir?

Fitness, kelime anlamı itibarıyla; “Fiziksel olarak güçlü ve yeterli olma durumu.” şeklinde tanımlanıyor. Kısaca “fiziksel uygunluk” olarak ifade edilebilen bu terim, bir kişinin zinde hissetmesi ya da icra ettiği spor için gerekli fiziksel yeterliliğe sahip olmasını ifade ediyor. Dolayısıyla “fitness” adı altında yapılan egzersizler de kaslı bir vücut görünümünden çok daha fazlasını hedefliyor.

• Kas gücünü artırma
• Kas dayanıklılığını artırma
• Kardiyorespiratuar dayanıklılığı artırma
• Vücut kompozisyonunu geliştirme
• Esnekliği arttırma

Buradan da anlaşılacağı üzere aslında “fitness” kavramı bilinenin aksine bir egzersiz türünü değil, fiziksel yetkinliği ifade etmek için kullanılıyor. Fakat “fitness” ifadesinin temel bileşenlerini oluşturan ve yukarıdaki hedeflere ulaşmayı sağlayan egzersizler de bu isim altında bir araya getiriliyor. Dolayısıyla fitness egzersizleri, kardiyovasküler sistem ile solunum sisteminin hızlı çalışmasını sağlayan hareketlerden oluşan ve bu sayede fiziksel yetkinliği artıran egzersizlerin tamamını kapsıyor.

2. Fitness’ın Faydaları Nelerdir?

Fitness’ın temel hedefleri, aslında “Fitness faydaları nedir?” sorusunu da kısaca özetliyor. Fakat fitness egzersizlerini hayatınıza dahil ettiğinizde, kendinize ne denli büyük bir iyilik yaptığınızı daha iyi anlatabilmek için bu maddeler daha da genişletilebilir.

2.1. Kas Gücünün Artması

Fitness egzersizleri arasında yer alan kuvvet antrenmanları, vücudun “tip II kas lifleri” olarak isimlendirilen “hızlı seğirmeli kas lifleri”ni hedef alıyor. Antrenmanlar ile sürekli ve düzenli şekilde çalıştırıldıkça bu kas liflerinin güç oranları da artmaya başlıyor. Ayrıca kuvvet antrenmanları, görünüm olarak da büyük kaslar elde etmek adına önemli düzeyde avantaj sağlıyor.

2.2. Kas Dayanıklılığının Artması

Kasların, kuvvet sağlamaları kadar önemli bir diğer özellikleri de kuvvet uygulayabilme süreleri… “Kas dayanıklılığı” olarak adlandırılan bu özellikten sorumlu kas lifleri ise “tip I kas lifleri” ya da “yavaş seğirmeli kas lifleri” olarak isimlendiriliyor. Bir örnekle açıklamak gerekirse; ağır bir yük taşıdıktan kısa bir süre sonra titreyen eller, kas dayanıklılığının düşük olduğunu gösteriyor. Bunu engellemenin yolu da dayanıklılık antrenmanları yapmaktan geçiyor!

2.3. Kardiyorespiratuar Dayanıklılığın Artması

Kaslar ihtiyaç duydukları enerjiyi büyük oranda vücuttaki oksijen-karbondioksit döngüsünden alıyor. Buna göre kardiyorespiratuar dayanıklılık, solunum ve dolaşım sistemlerinin kaslar ile uyum içinde çalışarak vücuda maksimum verim sağlayabilmesini ifade ediyor. Daha basit bir anlatımla; nefes tutabilme süresi, egzersizi devam ettirebilme süresi ve hızla derin nefes alabilme kabiliyeti vb. yetkinlikler kardiyorespiratuar dayanıklılığı gösteriyor. Ve tüm bunları desteklemek için kardiyo egzersizleri yapmak gerekiyor.

2.4. Vücut Kompozisyonunun İdeal Değerlere Getirilmesi

Bir kişinin vücudunda bulunan kas, kemik, yağ ve su oranlarının tamamı, vücut kompozisyonu olarak isimlendiriliyor. Halk arasında “fit” olarak nitelendirilen kişiler çoğunlukla zayıf görünenler olsa da vücut kompozisyonu, durumun aslında böyle olmadığını açıkça ortaya koyuyor. Çünkü birey fit, göründüğü halde kas oranı düşük ve yağ oranı yüksek olabiliyor. Ya da bunun tam aksi… Fitness egzersizleri ise doğru beslenme ile desteklendiği takdirde, ideal vücut kompozisyonuna ulaşmaya yardımcı oluyor.

2.5. Esnekliğin Artması

Vücut esnekliği, eklemlerin hareket sırasında ulaşabileceği maksimum açıyı ifade etmek için kullanılıyor. Eklemleri çevreleyen kaslar ve bağ dokularının esnekliği azaldıkça hareket sırasında hasar görme riski de artıyor. Bu sebeple de gerek günlük aktiviteler gerekse de egzersiz esnasında yaralanmaları ve çeşitli rahatsızlıkları engellemek için esneme egzersizlerini alışkanlık haline getirmek gerekiyor.

3. Fitness Çeşitleri Nelerdir?

Fitness çeşitleri, antrenman hedefine göre birbirinden ayrılıyor. Ekipmanlı, ekipmansız, ritmik vb. pek çok türü bulunan fitness egzersizlerinin temelini ise şu egzersiz türleri oluşturuyor:

• Esneklik ve denge egzersizleri
• Kardiyovasküler/aerobik fitness
• Anaerobik fitness
• Dayanıklılık antrenmanları

3.1. Crunch Egzersizi Nedir ve Nasıl Yapılır?

Crunch egzersizi, pek çok kişi tarafından yaygın şekilde bilinen “mekik” benzeri bir hareketi temel alıyor. Çekirdek (core) bölgenin güçlenmesine yardımcı olan bu egzersiz türü, düzenli yapıldığında güç ve dayanıklılığı bir arada sunuyor. Crunch egzersizi, özellikle de karın kaslarını güçlendirmek ve belirginleştirmek isteyenler için büyük ölçüde fayda sağlıyor. Üstelik bu egzersizi yapmak oldukça kolay!

• Düz bir zemine sırt üstü uzanın.
• Ellerinizi ensenizin arkasında birleştirin ya da göğsünüzün üzerine çapraz şekilde yerleştirin.
• Ayak tabanlarınız yere basacak şekilde dizlerinizi bükün.
• Yerde uzanırken derin bir nefes alın. Nefesinizi verirken gövdenizi hafifçe yukarı doğru kaldırın.
• Başlangıç pozisyonuna geri dönün ve aynı hareketi birkaç kez tekrarlayın.

3.2. Hidrolik Fitness Nedir ve Nasıl Yapılır?

Hidrolik fitness, adını egzersiz sırasında kullanılan hidrolik ekipmanlardan alan antrenman çeşitlerini oluşturuyor. Vücuttaki dokuz farklı kas grubu için dokuz ayrı istasyondan oluşan bu egzersiz çeşidi, daha az yorgunluk ve daha az sakatlık riski ile yüksek düzeyde yağ yakımını hedefliyor. Spor ekipmanları arasındaki yerini almadan önce fizyoterapide kullanılan bu ekipmanlar, aynı zamanda hasarlı dokuların onarılmasına da yardımcı oluyor.

Hidrolik fitness toplamda 30-40 dakika boyunca yapılıyor. Buna göre her bir ekipman, yaklaşık 45 saniyelik üç set halinde kullanılıyor. Uzmanlar, her bir set arasında 30 saniyelik molalar verilmesini öneriyor.

3.3. Jumping Fitness Nedir ve Nasıl Yapılır?

Jumping fitness, trambolin üzerinde zıplayarak gerçekleştirilen bir egzersiz türü. Spor aktiviteleri ile fiziksel sağlığının yanı sıra mental sağlığını da korumayı hedefleyenler için bu egzersizin fazlasıyla uygun olduğu söylenebilir! Çünkü jumping fitness, bir yandan 400’ü aşkın kası çalıştırırken diğer yandan da vücuttaki serotonin hormonunun önemli düzeyde artmasına da katkıda bulunuyor.

Jumping fitness’ta bir seans ortalama 45 dakika sürüyor. Trambolin üzerinde yerini alan bireyler, eğitmen tarafından gösterilen tüm hareketleri zıplayarak gerçekleştiriyor. Ve bu egzersiz aracılığıyla ortalama 700 kalori yakılabiliyor!

3.4. Zumba Nedir ve Nasıl Yapılır?

Zumba, Latin Amerika’da doğarak tüm dünyaya yayılmış en eğlenceli fitness türlerinden biri! Dans ve sporu bir arada barındıran bu egzersiz, uzun süren antrenmanlar sırasında sıkılanlar için adeta kurtarıcı rolü üstleniyor. Zumba antrenmanı sırasında Latin müziğinin kıpır kıpır ritmine ayak uydururken, aynı anda kalorilerle de vedalaşılabiliyor!

Zumba egzersizi ekipmansız ve oldukça kolay bir antrenman türü olduğu için evde de rahatlıkla yapılabiliyor. Fakat öncesinde zumba figürlerinin bir eğitmen yardımıyla öğrenilmesi büyük önem taşıyor.

*Bu sayfada yer alan bilgiler, tıbbi tavsiye niteliği taşımamakta olup yalnızca bilgilendirme amacıyla paylaşılmıştır. Vücudunuzun hareket kapasitesi ve ihtiyacına ilişkin detaylı bilgi almak için hekiminize danışmalısınız.

Kaynaklar;
Tipane, J.,“What Does Being Physically Fit Mean?”, MedicalNewsToday, 2021.
“What is The Physical Fitness?”, The Center of Health Promotion & Wellnes at MIT Medical.
Kreitzer, M., Georgiou, A.,“What is Physical Activity & Fitness”, Taking Charge of Your Health & Wellbeing.
Fetters, A.,“Everything You Need to Know About Fitness and Why It’s About Way More Than Hitting the Gym”, Everyday Health, 2019.