Jimnastik Nedir, Jimnastik Çeşitleri Nelerdir?

Estetik, güç, denge… Jimnastikte hepsi bir arada! Peki, izlemesi en zevkli spor dallarından biri olan jimnastik hakkında siz neler biliyorsunuz?

Her spor dalının kendine özgü ağırlık noktaları bulunuyor. Birinde güç faktörü öne çıkarken, diğerinde başarılı olmak için gereken ilk kural çeviklik oluuyor. Hem vücut hızı hem de karar vermedeki hız ise pek çok spor dalının olmazsa olmaz koşulları arasında. Peki, sizce de jimnastik tüm spor dallarından apayrı bir yere sahip değil mi? Hızın en zarif, yürek hoplatan hareketlerin ise en tutkulu şekilde sergilendiği jimnastik sporunda izleyicilerin bilmediği pek çok önemli detay yer alıyor.

Küçük yaşlarda başlamak için en ideal spor dallarından biri olan jimnastik, fizyolojik ve psikolojik olarak tahmin edilenden daha büyük ve önemli etkilere sahip!

Her yaştan insanın jimnastik sporunun incelikleriyle tanışması için tek yapması gereken, kendine uygun jimnastik dalını bulmak ve bunun için bir kursa yazılmak! Mesela, yetişkin kişilere uygun olarak tasarlanan “yetişkin jimnastik” diye bir jimnastik türü olduğunu biliyor muydunuz? Jimnastiğe dair henüz bilmediğiniz ve keşfetmekten hoşnut olacağınız pek çok detay yazımızın devamında!

Jimnastik Nedir?

Jimnastik, fiziksel çevikliği ve koordinasyonu geliştiren bir spor disiplini olarak açıklanıyor. Daha genel tanımıyla bu spor, bedeni ve fiziksel yapıyı geliştirme ve güçlendirme amacıyla düzenli olarak hareket etme sanatı olarak ifade edilebilir. Jimnastiğin önde gelen isimlerine göre bu spor, tüm sporların ve fiziksel aktivitelerin temelini oluşturan eğlenceli bir uğraş olarak görülüyor.

Jimnastik hareket etmek, yuvarlanmak, zıplamak, sallanmak ve takla atmak gibi birçok eylemi içerisinde barındırıyor. En heyecan verici sporlardan biri olarak koordinasyon, çeviklik, güç, hız, denge ve genel zindelik gibi birçok noktanın gelişimine de katkıda bulunuyor. Tüm spor dallarında olduğu gibi jimnastiğin de bilhassa vücudu geliştirmede önemli bir etkisi bulunuyor.

Jimnastik, bireysel sporların olduğu kadar olimpiyatların da en sevilen spor dallarından biri. Ancak dünyada milyonlarca jimnastikçi olmasına rağmen uluslararası sahnelere çıkabilenlerin sayısı ne yazık ki diğer sporlara göre çok daha az. Bunun hem bireysel hem de ülke şartlarına bağlı birçok sebebi bulunuyor.

Jimnastik Çeşitleri Nelerdir?

• Artistik jimnastik
• Aerobik jimnastik
• Ritmik jimnastik
• Tumbling jimnastik
• Akrobatik jimnastik
• Grup jimnastiği
• Trambolin

Jimnastik gösterilerini düşündüğünüzde muhtemelen aklınızda bazı görüntüler canlanıyordur. Örneğin; müzikle uyumlu şekilde dans edercesine hareket edilen ya da barfiks, halka ve kulplu beygir gibi aletlerin kullanıldığı hayran bırakan bir gösteri gözünüzün önüne gelmiş olabilir. Ancak söylemeliyiz ki, gözünüzde canlananlar jimnastiğin muhtemelen yalnızca bir türü ve aslında bildiğinizden daha fazlası var. Evet, yukarıda da sıraladığımız üzere jimnastiğin tamı tamına 7 çeşidi bulunuyor!

Jimnastik türleri kadın ve erkek kategorilerinde bireysel veya çoklu şekilde farklı kriterlere bağlı olarak yapılabiliyor. Örneğin; kadınlar artistik jimnastikte dört alet üzerinde yarışırken, erkek sporcular altı alet üzerinde yarışıyor. Bu aletler kulplu beygir, sabit halkalar, denge aleti ve çubuk gibi aletlerden oluşuyor.

Türkiye’de Jimnastik

Jimnastik, Türkiye’de de en çok ilgi gören sporlardan biri. Özellikle son yıllarda genç sporcuların uluslararası alanda elde ettiği başarılar, jimnastik sporuna olan sevgi ve desteği bir hayli artırıyor. Peki, jimnastik tarihinin ülkemizde hangi yıllara uzandığını hiç merak etmiş miydiniz? Türkiye’de jimnastik, modern anlamda Galatasaray Mekteb-i Sultanisi’nin (Galatasaray Lisesi’nin) kuruluşu ile başladı.

1868 yılında tamamen Batılı programla faaliyete geçen Galatasaray Lisesi, ülkemize jimnastiği getiren ilk kurum oldu. Esasında bu ilk, Fransa’dan getirilen eğitim kadrosunda bulunan Monsieur Curel isimli beden eğitimi öğretmeni sayesinde gerçekleşti. Türkiye’nin ilk jimnastik antrenörü ise Faik Üstünidman (Ali Faik Bey) oldu. Galatasaray Lisesi’nde M. Curel’in yerine gelen Ali Faik Bey hem Fransız hocalardan hem de Berlin Jimnastik Öğretmen Okulu’ndan eğitim almıştı.

Türkiye’de jimnastik uzun yıllar halter ile birlikte sürdürüldü. Jimnastik için gereken vücut kuvvetliliği halter çalışmaları ile sağlandı. Türk jimnastikçilerinin uluslararası sahneye ilk çıkışı ise 1906 yılında Atina Ara Olimpiyatları’nda oldu. Ardından 1908 yılında Londra Olimpiyatları’na katılım sağlandı. Türkiye Cimnastik Federasyonunun kurulması 1957 yılını buldu. Ardından 1960 yılında Uluslararası Jimnastik Federasyonu’na (FIG) üye olundu.

Jimnastik Rekorları

Jimnastik rekorları çoğunlukla olimpiyat oyunlarında elde edilen başarıları ifade ediyor. Bununla birlikte jimnastik alanında Guinness Rekorlar Kitabı’na giren birçok rekor başarı da bulunuyor. Örneğin; Larisa Latynina isimli jimnastikçi, 18 olimpik madalya ile jimnastik alanında en çok olimpik madalyaya sahip sporcu unvanını taşıyor. Kadınlarda en genç jimnastik dünya şampiyonu 14 yaşında bu başarıyı elde etmiş olan Aurelia Dobre olurken, erkeklerde bu rekor 16 yaşında dünya şampiyonu olan erkek jimnastikçi Dmitriy Bilozerçev’e ait.

Güney Afrikalı jimnastikçi Zama Mofokeng, rekor kırmaya son derece alışık bir sporcu. Mofokeng’in yalnızca 2021’de kırdığı üç rekor bulunuyor. Bunlar, tek elle 36 kez arka arkaya parende atma, 36 kez birbirine kenetlenmiş ellerle arka arkaya parende atma ve 31 kez ellerini değiştirerek arka arkaya parende atma rekorları. Sporcunun vücut esnekliğini kanıtlayan rekorları da bulunuyor.

İyi Bir Jimnastikçi Nasıl Olunur?

İyi bir jimnastikçi olmak için gerekenlerin başında her başarılı sporcunun yapması gerektiği gibi sıkı çalışmak geliyor. Düzenli antrenmanlar ve hedefe bağlılık jimnastik alanında başarıyı getiren en önemli faktörleri oluşturuyor. Jimnastikte bilhassa kondisyon ve esneme çalışmaları başarıyı sağlamak adına son derece önemli. Bununla birlikte kendinize hedefler belirlemek ve uyabileceğiniz bir antrenman programı oluşturmak da motivasyonu korumak adına oldukça mühim.

Antrenörünüzün eleştirilerine açık olmak ve onun verdiği ipuçlarını en iyi şekilde uygulamaya çalışmak, iyi bir jimnastikçi olma yolunda en önemli faktörlerin başında geliyor. Kendisinden gelişiminizi değerlendirmesini istemek ve zaman zaman yorumlar almak da bir o kadar değerli. Tabii tüm sporlarda olduğu gibi jimnastik sporu da adanmışlık istiyor. Her gün pratik yapmak ve birkaç saat dahi olsa çalışmak, başarılı olma yolunda bir hayli önem taşıyor.

Jimnastikte üst ve alt vücut egzersizlerine ağırlık vermek vücudun güçlenmesini ve gelişmesini sağlamak adına büyük bir önem taşıyor. Aynı zamanda her daim dengeli ve düzenli beslenmek ve hem fiziksel hem de ruhsal anlamda zinde kalmaya dikkat etmek de bu konudaki en önemli detaylar arasında.

Jimnastiğe Kaç Yaşında Başlanır?

Jimnastiğe başlamak için en uygun yaş çoğunlukla 3-4 yaş aralığı olarak kabul ediliyor. Bununla birlikte jimnastik eğitimine 2 yaşında başlayan çocuklar da bulunuyor. 2 yaş, özellikle çocuğun henüz düşme ve sakatlama gibi korkular geliştirmediği bir yaş olması sebebiyle ideal bir yaş olarak görülüyor. Fakat pek çok antrenör, ciddi bir programa sahip olan jimnastik kursları için 5-6 yaşına kadar beklemeyi öneriyor. Tüm bunlardan yola çıkarak en uygun yaş aralığını uzman bir antrenörle belirlemek en doğrusu oluyor.

Dünyanın En Ünlü Jimnastikçileri

Dünyanın en ünlü jimnastikçileri, kazandıkları başarılarla akıllara kazanan isimlerden oluşuyor. Bu isimler hem ulusal hem de uluslararası alanda elde ettikleri skorlarla günümüzde tüm dünyanın tanıdığı ve takdir ettiği isimler arasındar. Örneğin; Rumen jimnastikçi Nadia Elena Comăneci olimpiyat jürisinden 10 üzerinden 10 alan ilk ve tek sporcu. Kazandığı başarı ile jimnastik sporunun gelişimine de büyük katkıda bulunan Comăneci, jimnastik deyince akla gelen ilk isimlerden biri.

Nadia Elena Comăneci – Artistik Jimnastikçi

Rumen jimnastikçi Nadia Elena Comăneci olimpiyat jürisinden 10 üzerinden 10 alan ilk ve tek sporcu. Comăneci’nin jimnastik sporunun gelişimine katkıları da oldukça fazla.

Larisa Latynina – Artistik Jimnastikçi

Sovyet jimnastikçi Larisa Latynina, Sovyet takımı ile dört, bireysel olarak ise 14 olimpiyat madalyası kazanmış bir sporcu. Latynina, toplam 18 olimpiyat madalyasıyla 48 yıl boyunca en fazla olimpiyat madalyası kazanan sporcu unvanını elinde tuttu.

Svetlana Khorkina – Artistik Jimnastikçi

Rus jimnastikçi Svetlana Khorkina, dünya şampiyonalarında üç çok yönlü şampiyonluk kazanan ilk jimnastikçi. Khorkina, toplamda yedi olimpiyat madalyası ve 20 dünya şampiyonası madalyası ile en başarılı jimnastikçiler arasında.

Olga Korbut – Artistik Jimnastikçi

17 yaşındayken 1972 Münih Olimpiyatları’nda sergilediği performansla adını duyuran Olga Korbut, “Korbut taklidi” gibi adı ile anılan hareketlere sahip. 22 yaşında jimnastiği bırakmasına rağmen dört altın ve iki gümüş madalyaya sahip olan Korbut, bu spora büyük bir miras bıraktı.

Kateleyn Ohashi – Artistik Jimnastikçi

Amerikalı artistik jimnastikçi Kateleyn Ohashi, Michael Jackson temalı jimnastik gösterisiyle en ünlü jimnastikçiler arasına girmeyi başardı. 2012 Pacific Rim Şampiyonası’nda beş altın madalya kazanan sporcu, zorlu el becerilerini üst üste hatasız şekilde kullanmasıyla rekorlar listesine giriyor.

Cătălina Ponor – Artistik Jimnastikçi

Rumen jimnastikçi Cătălina Ponor hem Rumen jimnastik takımıyla hem de bireysel olarak elde ettiği başarılarla en ünlü jimnastikçiler arasında. Kariyeri boyunca 12’si altın olmak üzere toplam 23 olimpiyat, dünya ve Avrupa madalyası kazanan Ponor, jimnastiğe büyük katkısı bulunan sporcular arasında.

Nikolai Andrianov – Artistik Jimnastikçi

Sovyet/Rus jimnastikçisi Nikolai Andrianov, erkekler artistik jimnastikte kazandığı 12 madalya ile en fazla kişisel olimpiyat madalyası kazanan jimnastikçi unvanını taşıyor. Andrianov, bu rekorla Larisa Latynina’nın ardından en fazla jimnastik olimpiyat madalyasina sahip olan sporcu.

Sawao Katō – Artistik Jimnastikçi

Japon artistik jimnastikçi Sawao Katō, tüm zamanların en başarılı olimpiyat sporcularından biri olarak kabul ediliyor. 1968 ve 1976 yılları arasında sekizi altın 12 olimpiyat madalyası kazanan Katō’nun başarıları yer egzersizi, paralel çubuklar ve bireysel her yerde alanlarında.

Alexei Nemov – Artistik Jimnastikçi

Rus jimnastikçi Alexei Nemov, tüm zamanların en ünlü jimnastikçisi olarak görülüyor. Kariyer boyunca 12 olimpiyat madalyası, beş dünya şampiyonluğu ve üç Avrupa şampiyonluğu kazanan jimnastikçi, ulusal ve uluslararası arenada elde ettiği yüzlerce başarıyla bu unvanı sonuna kadar hak ediyor.

Danell Leyva – Artistik Jimnastikçi

Küba asıllı Amerikalı jimnastikçi Danell Leyva, olimpiyatlarda bireysel çepeçevrede bronz madalya ve paralel çubuklar ve yatay çubukta gümüş madalya kazandı. Jimnastikçi, aynı zamanda paralel çubuklarda 2011 dünya şampiyonu! Üstelik Leyva’nın “jam-dislocate-hop to undergrips” adı ile anılan kendine özgü bir hareketi de mevcut. Tüm bunlar sebebiyle Leyva, en ünlü jimnastikçiler arasında yer alıyor.

Kōhei Uchimura – Artistik Jimnastikçi

Japon artistik jimnastikçi Kōhei Uchimura, 21 kez dünya madalyası, üç altın ve dört gümüş olmak üzere olimpiyat yedi kez olimpiyat madalyası kazandı. Hem kendi ülkesinde hem de uluslararası sahnede kazandığı başarılarla Uchimura, jimnastiğin en ünlü isimleri arasında!

Farklı spor dallarına dair bilginizi artırmak için spor kategorimizdeki diğer içerikleri de inceleyebilirsiniz!

*Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Herhangi bir spora veya fiziksel aktiviteye başlamadan önce mutlaka uzman bir antrenöre danışmalısınız.